Nasıl Daha Çok ve Daha Hızlı Okursunuz?
Modern tarih boyunca basılan kitap sayısı yaklaşık 129 milyon.
Bunun ne kadarının iyi, vasat ve kötü kitap olduğunu belirlemek için çok karmaşık (!) bir algoritma geliştirdim.
Çayınız kahveniz hazırsa başlayalım.
Hesaplarıma göre 129 milyon kitabın,
1/3’ü iyi (hiç düşünme, oku)
1/3’ü vasat (mecbursan, ayıklayarak oku)
1/3’ü berbat (arkana bakmadan kaç)
İyi kitapların sayısı: 43 milyon. (küsürat yok, ama algoritmaya güveniyoruz.)
- bildiğiniz dillerde yazılmış olması
- erişilebilirliği
- ilgi alanınıza girmesi
gibi kriterler devreye girince okuyabileceğiniz iyi kitap sayısı: 1.560.320 (bu kez küsürat var, daha inandırıcı oldu)
60 senelik periyotta,
Ortalama bir okur iseniz, haftada 1 kitap okuyarak, toplamda 3120;
Sıkı bir okur iseniz, haftada 2 kitap okuyarak, toplamda 6240;
kitap okuyabilirsiniz.
Bu algoritmaya göre, dünyadaki iyi kitapların sayısı 1.560.320 iken;
hayatınıza sığdırabileceğiniz kitap sayısı maksimum 6240’dır.
İşte hayat bu kadar kısa.
Peki, hayatınıza sığdırabileceğiniz kitap sayısını artırmak için ne yapabilirsiniz?
Bunun için 2 temel strateji var:
- seçerek, ayıklayarak okumak.
- okuma hızınızı artırmak.
İyi okur, seçerek okur.
İyi okur, seçtiği kitabın içinden de seçerek okur.
Öncelikle, mümkünse, sadece iyi kitapları okuyun.
Ama vasat kitapları da mesleki bir zorunluluk ya da içerdiği birkaç iyi bilgi/fikir kırıntısı için okumanız gerekiyorsa, ayıklayarak okuyun.
Vasat bir kitabın tamamını okumak, bir kararlılık göstergesi değil; biraz iddialı olacak ama, ahlaki bir sorundur.
En değerli kaynağın israf edilmesidir.
Başka vasat kitapların üretilmesini teşviktir. (arz-talep meselesi)
İyi olduğunu düşündüğümüz kitaplarda dahi yeterince iyi olmayan ya da mükerrer kısımlar vardır.
Bu kısımlar için de ayıklama yaparak okumak gerekir.
Elbette bu söylediklerimiz kurgusal olmayan kitaplar için geçerli.
Kurgusal kitaplar başka bir yazının konusu.
Peki, seçerek okumak nasıl yapılır?
Ve okuma hızımızı nasıl artırabiliriz?
Aşağıya birkaç strateji bırakıyorum.
Bu stratejileri uyguladığınız takdirde 1-2 hafta içinde okuma hızınız önemli ölçüde artacaktır.
Biraz bilinçli çaba ve pratik yeterli.
1. Kafanın içindeki analitik sesten kurtul.
Küçükken, okullarda her kelimeyi vurgulu ve sesli bir şekilde okumamız öğretildi.
Yetişkin hayatımızda da bu alışkanlık ‘iç monolog’ şeklinde devam etti.
Özellikle kurgusal olmayan metinleri okurken kafamızın içinde bir ses, okuduklarımızı tekrar eder, tartar, bir mantığa otıurtmaya çalışır, mukayese eder, hüküm verir, onaylar, eleştirir.
Ancak bu, analitik okuma değildir.
Bu, yavaş okumadır.
Daha hızlı ve etkili okuma için bu sesin susturulması gerekir.
Çünkü bu ses konudan sapmanıza, ikincil değerlendirmeler yapmanıza ve odağınızı kaybetmenize sebep olur.
Beynimiz ve gözlerimiz kelimeleri çok hızlı algılar. Saliseler içinde bağlantılar kurar.
Cümleler, paragraflar derken anafikir belirir; konuya girilir.
Akış yakalanmıştır. Gerisi çorap söküğü gibidir.
Ancak iç ses, bu hıza ayak uyduramaz.
Konuyu dallandırıp budaklandırır.
Şüphe, kaygı, sorgulama devreye girer.
Ve doğal olarak beyin ve gözler de yalpalamaya başlar.
Bu sesi susturmak biraz pratik gerektiren bir beceridir.
Ancak bunda ustalaşırsanız, okuma hızınız 2-3 kat artacaktır.
Bunun için bazı çok basit ve hatta çocuksu sayılabilecek teknikler var.
Bunlardan biri parmakla göstererek okumaktır.
Okuma hızını belirgin şekilde artırdığı bilimsel olarak ispatlanmıştır.
Parmağınızın ucuna odaklandığınızda iç ses duyulmaz olur.
Deneyin, farkı göreceksiniz.
Ama diyelim ki elinizde iyi bir metin var.
Aceleniz de yok.
Tadını çıkararak okumak istiyorsunuz.
O halde iç sesi tekrar oyuna dahil edebilirsiniz.
Bilgi edinme amaçlı okumalarda ise,
odaklı, hızlı ve etkin bir okuma yapın; alacağınızı alın
ve kitabı terk edin.
2. Kelimelere değil; kelime gruplarına odaklan.
Yine okul çağında edindiğimiz bir alışkanlık.
Her kelimeyi anlamaya çalışarak, her anlam kırıntısını toplayarak okumak.
Bu yetişkinlikte de devam ediyor doğal olarak.
Ama malesef bu da okuma hızını çok yavaşlatan berbat bir alışkanlıktır.
Peki, ne yapabiliriz?
Paragrafı hızlıca gözünüzle tarayın.
Kelimelere değil, kelime gruplarına odaklanın.
Beynin boşukları doldurmak; anlamlı bağlantılar kurmak gibi inanılmaz bir yeteneği var. Ana fikri yakalayın; bırakın gerisini beyniniz halletsin.
Mesela, şu paragrafta…
Herkes aşırı ataleti bilir, ancak aşırı üretkenliği bilmek ve bu konuya dikkat çekmek de önemlidir. Çünkü aşırı atalet kadar, aşırı üretkenlik de zararlıdır. Aklımızın sürekli işte olması, ailemizin, arkadaşlarımızın, çevremizin ve ilişkilerimizin zarar görmesi bu toksik üretkenliğin en büyük belirtileridir.
1-2 saniye, tarama yapın.
İşaretli kelime grupları dikkatinizi çekecektir.
Fark ettiyseniz bunlar tüm paragrafın ana fikrini gayet net bir şekilde yansıtıyor.
Anlamın yüzde 80’ini kelimelerin yüzde 20’sini okuyarak alabilirsiniz.
Bu oran değişebilir.
Metin biraz daha bilgi ağırlıklı ve görece kompleks ise kelimelerin yüzde 50’sini okumanız gerekebilir;
ama yine de anlamın yüzde 80-90’ını rahatlıkla alabilirsiniz.
Bu beceri, elbette pratikle gelişecektir.
Okuduğunuz kitapların çoğunu bu yöntemle okuduğunuzu hayal edin.
İnanılmaz bir zaman tasarrufu olmaz mıydı?
3. Paragrafın sadece, ilk ve son cümlesini oku.
Eğer keyif için değil de bilgi amaçlı bir okuma yapıyorsanız, o bilgiyle doğrudan ilişkili olmayan kelime ve cümleleri okumak ne büyük bir israf!
Özellikle kurgusal olmayan vasat metinlerde bir bilgi tekrar tekrar farklı cümlelerle aktarılır.
Zaten anladığınız bir konsept için örnek üstüne örnek verilir.
Bu acıyı yaşamanıza gerek yok.
Özellikle de ne istediğini bilen, sıkı bir okursanız…
Az çok fikir sahibi olduğunuz bir konuyla ilgili bir bölüm okurken;
Önce her paragrafın sadece ilk ve son cümlesini okuyun.
Bunu yaptığınız anda muhtemelen kaydadeğer bir bilgiye ulaşmış olacaksınız.
Paragrafı bu şekilde okudunuz ama hala anlayamadığınız noktalar mı var?
Ana fikri kaçırdığınızı mı hissediyorsunuz?
Önemli değil, birkaç saniye ayırıp tekrar dönün paragrafa ve bir önceki teknikle birkaç kelime daha yakalayın.
Muhtemelen anafikri cebinize koyup çıkacaksınız paragraftan.
Bu yöntemle bölümün tamamını okuyun.
4. İlgini çekmeyen bölümü, paragrafı atla.
Kitabın içindekiler kısmına göz atın.
İlginizi çeken bölümler varsa sadece onları okuyun.
Size bir katkı sağlamayan ya da zaten bildiğiniz şeyleri tekrar eden bölümleri atlayın.
Bunu aynı sayfada bile yapabilirsiniz.
Tekrar eden bir paragraf varsa atlayın.
İşinize yarayacak bir bilgi kırıntısı içermeyen bir paragraf varsa yine atlayın.
Ve bunu yaparken kendinizi kötü hissetmeyin.
Bu, sizi kötü bir okur yapmaz.
Bu, sizi tembel, hemen sıkılan bir okur da yapmaz.
Bu, sizi en önemli kaynağı olan zamanının değerini bilen iyi bir okur yapar.
5. Daha çok kitabı yarıda bırak.
İnsanların vasat bir kitabın tamamını okuma konusundaki inanılmaz kararlılıklarını görünce çok şaşırıyorum.
Hayat kısa ve dünyada çok fazla iyi kitap var.
Neden vasat bir kitapla zamanımızı ziyan edelim ki?
Benim şöyle bir tekniğim var.
Kitabın ilk 20-30 sayfasını okurum.
Eğer kitap beni içine almazsa, hiç tereddüt etmeden kitabı bırakırım.
Kitap çok iyi değil ama yazarın bende kredisi varsa, diğer kitaplarını çok beğendiğim bir yazarsa, belki sıkıcı bir kitabına bir süre daha katlanabilirim.
Başladığım kitapların yaklaşık yarısını 20-30 sayfa okuduktan sonra bırakmışımdır ve bunla da gurur duyarım. :-)
Sözün özü
Yediğiniz şeyler, hücrelerinizi yeniler, vücudunuzu adeta yeniden formatlar.
Eğer uzun süre sağlıksız aburcuburlarla beslenirseniz, vücudunuz çökecektir.
Yani seçerek yemek zorundasınız.
Aynı şekilde, okuduğunuz şeyler de zihninizi, algınızı, düşünme şeklinizi yeniler, formatlar.
Seçmeden okursanız, zihninize, ruhunuza, kalbinize kalıcı zararlar vermiş olursunuz.
Okumanın amacı ‘bilgi aktarımı’dır.
Bunu sağlamayan cümle, paragraf, sayfa, bölüm hatta kitap okunmayı hak etmiyor demektir.
Suçluluk duymadan atlayın, bırakın, vazgeçin.
Yorumlar
Yorum Yaz