Hayatımızın Verimli Toprakları: Kilit Taşı Alışkanlıklar
Hayatlarımız bilinçli ya da bilinçsiz uyguladığımız sayısız alışkanlık ve rutinlerden oluşuyor.
Ancak bazı alışkanlıkların özgül ağırlığı daha yüksektir.
Başka alışkanlıkları ve değişimleri mümkün kılan bir güce sahiptirler.
Topyekün bir gelişimi tetikleyecek bir dalga etkisi başlatırlar.
Hayatın farklı alanlarında olumlu alışkanlıkların kolaylıkla filizlenebileceği elverişli ortamlar oluştururlar.
Bunlara, kilit taşı alışkanlıklar denir.
Kilit taşı alışkanlıklar, en iyi versiyonlarımıza ulaşma yolculuğumuzda, katalizör işlevi görürler.
Mimari bir terim olarak kilit taşı
Kilit taşı, esasen mimari bir terim.
Özellikle köprü ve kemer gibi yapıların sağ ve sol kısımlarının buluştuğu tepe noktasına konan ve bir anlamda iki tarafı birbirine kilitleyen taşlara denir.
Tüm yapıyı ayakta tutan taştır.
Kilit taşı alışkanlıklar da aynı şekilde bütün alışkanlık ekosistemini besleyen, ayakta tutan alışkanlıklardır.
Mesela, egzersiz, çok etkili bir kilit taşı alışkanlıktır.
Düzenli egzersiz alışkanlığı hayatımızın farklı alanlarında bir dizi olumlu değişimi tetikler.
Egzersiz yaptığımız zaman, doğal olarak ve ekstra bir motivasyona ihtiyaç duymadan, daha sağlıklı beslenmeye, daha iyi uyumaya başlar; daha odaklı ve üretken oluruz.
Tek bir kilit taşı alışkanlığa odaklanın.
Hayatınızda köklü bir değişim planlıyorsanız, işe her şeyi değil; tek bir şeyi değiştirmekle başlayın.
Söz gelimi, fast food yeme alışkanlığınız varsa onun yerine daha doğal ve organik yiyecekler tüketmeye başlayın.
Bunu yaparsanız, sizce ne olur?
Öncelikle kısa süre içinde kilo vermeye başlarsınız.
Bu da sizi egzersiz yapma ve daha hareketli bir yaşam sürme konusunda motive eder.
Zamanla enerjiniz yükselir. Özgüveniniz artar.
Ve fazla kilolarından kurtulmuş, düzenli egzersiz yapan ve yüksek özgüvenli kişiler gibi siz de çok daha üretken olmaya başlarsınız.
Üretkenlik, işinizde daha başarılı olmanıza; o da finansal özgürlüğe götürür sizi.
Peki, bu dalga etkisini başlatan neydi?
Kilit taşı alışkanlığımız olan sağlıklı beslenme.
Beslenme alışkanlığında yaptığınız bir değişiklik, zincirleme bir reaksiyonu harekete geçirdi.
Bu örnekte de görüleceği üzere, tek bir kilit taşı alışkanlığının, hayatınızın tamamını dönüştürme gücü vardır.
Daha sağlıklı, anlamlı, dengeli, istikrarlı bir hayat mı istiyorsunuz?
Bu göründüğü kadar zor değil.
Her şeyi bir anda değiştirmeniz gerekmiyor.
Hayatınızda dalga etkisi oluşturabilecek en fazla 3 kilit taşı alışkanlık belirleyin ve bunları hayatınıza kalıcı bir şekilde dahil edin.
Bir süre sonra bu alışkanlıklar, hayatınızda bir dizi değişimi tetikleyecektir.
Üstelik çok kolay ve doğal bir şekilde…
Kilit taşı alışkanlıklar, hayatın diğer alanlarını bilinçli seçimlere gerek kalmadan iyileştirir.
Sebep-sonuç ilişkisi gerektirmez.
Daha çok bir tür dalga etkisi oluştururlar. Ve asıl gücü buradadır.
Hızlı geri bildirimler
Kilit taşı alışkanlıklar, hızlı geribildirim döngüsüne sahiptirler.
Kendinizi o anda iyi hissedersiniz, hemen sonuç almaya başlarsınız.
Bu başarı duygusu daha fazla olumlu davranış sergilemenize yol açacaktır.
Örneğin, sabah kalkınca yataklarını toplayan insanların egzersiz yapma alışkanlığına da sahip oldukları belirlenmiştir.
Ancak, yatağı toplamayla egzersiz alışkanlığı arasında davranış bilimi açısından doğrulanmış bir ilişki yoktur.
Yatağını toplayan kişi muhtemelen şunu aklından geçirmez:
'Yatağımı topladım o halde egzersiz de yapmalıyım.’
Burada olan aslında şudur:
Yatağı toplamak gibi 1-2 dakika sürecek çok basit bir alışkanlığın sebep olduğu olumlu duygu, başka iyi alışkanlıkları da mümkün kılmıştır.
Çapa işlevi görürler.
Kilit taşı alışkanlıklar hayat yolculuğumuzda çapa işlevi görürler.
Bu nedenle basit ve pratik olması, çok fazla zaman almaması gerekir.
Kendimizi iyi hissetmediğimiz zamanlarda bile yapabileceğimiz kolaylıkta olması süreklilik açısından önemlidir.
Asansörle çıkmak yerine merdiveni kullanmak gibi…
Bu kadar basit bir alışkanlık bile hayatınızı başka bir seviyeye çıkaracak bir süreci ateşleyebilir.
Çünkü alışkanlıklar bulaşıcıdır.
Kilit taşı alışkanlıklar tek bir göle akan nehirler gibidir.
Geçtikleri vadilerde münbit topraklar bırakırlar.
O topraklarda ise hayatınızı güzelleştirecek iyi alışkanlıklar filizlenir.
Sizin kilit taşı alışkanlıklarınız neler?
Üzerinde biraz düşünmeye değer bir konu değil mi?
Hayatınızı değiştirme potansiyeli olan kilit taşı alışkanlıklara birkaç örnek daha verelim:
Günü planlamak
Zamanınızı etkili bir şekilde kullanıyor musunuz?
Yoksa parmaklarınızın arasından kayıp gitmesini mi izliyorsunuz?
Her gün birkaç dakikanızı ayırıp gününüzü planlamak, önceliklerinizi belirlemek, çok daha üretken olmanızı sağlayacaktır.
Farkındalık
Çoğu zaman sahip olduklarımızdan çok sahip olmadıklarımıza odaklanırız.
Etrafımızdaki güzellikleri fark etmeyiz bile.
Dingin bir ruh haline sahip olmak; stressiz ve huzurlu bir şekilde yaşamak için hayata dair farkındalık geliştirmemiz gerekir.
Farkındalık pratiği çok güçlü bir kilit taşı alışkanlıktır.
Hayatınızın ayrılmaz bir parçası haline getirdiğiniz zaman önü alınamaz bir değişim dalgasını başlatmış olursunuz.
Kaliteli gece uykusu
Her gece 7-8 saatlik kaliteli bir uyku ile zihniniz ve vücudunuz yeni gün için hazır hale gelir.
Daha fazla enerji; daha iyi odaklanma; daha yüksek bir farkındalık; daha iyi bir ruh hali, iyi bir gece uykusu ile mümkündür.
Araştırmalara göre, geceleri 7-8 saat uyuyanlar, daha sağlıklı beslenmeye de eğilimli oluyorlar.
Sabah rutinleri
Kalbe, zihne ve bedene hitap eden bir sabah rutini hayatınızda olumlu yönde bir çok değişikliğin filizlenmesine yol açacaktır.
Ailecek yenen akşam yemekleri
Araştırmalara göre aile yemekleri, çocuklarda akademik beceri, psikolojik denge, aidiyyet duygusu, duygusal istikrar ve özgüven gibi konularda belirgin iyileşmelere yol açmaktadır.
Kurumsal Yapılarda Kilit Taşı Alışkanlıklar
Kurumsal yapıların değiştirilmesinde ve üretim süreçlerinin optimize edilmesinde de kilit taşı alışkanlıklar kullanılır.
Yapının tamamını değiştirmek yerine kilit öneme sahip birkaç kurumsal alışkanlık yeniden yapılandırılır.
Böylece istenen değişim daha kısa sürede ve daha az maliyetle gerçekleşir.
Örneğin bir şirket kilit taşı alışkanlık olarak, çalışanların öğle yemekleri için daha sağlıklı menüler oluşturmayı seçebilir.
Bu kadar basit bir değişiklik bile zaman içinde kurum kültüründe ve üretim süreçlerinde büyük değişimleri tetikleyebilir.
Japon ekonomisinin 2. dünya savaşı sonrasında gösterdiği akıllara durgunluk veren gelişiminin özünde tek bir kilit taşı alışkanlık yatmaktadır: yalın üretim.
Alışkanlıkların Gücü
Bu kavramın isim babası ‘Alışkanlıkların Gücü’ adlı kitabın yazarı Charles Duhigg’dir.
Duhigg, bu kitabında kilit taşı alışkanlıkların önemini ve işleyiş biçimini hem bireysel hem de organizasyonel açıdan ayrıntılı bir şekilde işlemiştir.
Davranış bilimlerinde çığır açan bu kitabı konuya ilgisi olanlara tavsiye ediyoruz.
Yorumlar
Yorum Yaz